Ilex
verticillata is een echt artikel voor de late herfst begin winter.
Kenmerkten zijn de rode bessen.
Daarom wordt het overgrote deel geveild en verkocht als Ilex (rode bes).
Er zijn diverse soorten en kleurtjes. De meest gangbare (die wij ook telen) is de
variëteit Oosterwijk.
Dit is een laat soort. Om het seizoen te verlengen. In dit geval naar voren telen
we ook nog de Magical Berry. We beginnen meestal rond half november en voor
de kerst zijn ze dan meestal weg van de markt.
Maar voor het zover is gaan er eerst 2 jaar overheen.
De ilex teelt duurt namelijk 2 jaar. Indien men over “volwassen” planten beschikt.
Men kan op diverse manieren de teelt starten. Enerzijds is er de mogelijkheid om te
beginnen met gewoon plantgoed.
Dit wordt geplant en moet je gedurende het eerste jaar een paar maal toppen
alvorens het 2de jaar de scheuten te kunnen laten groeien en daarna
in het 3e jaar de 1ste maal te oogsten.

          Een tweede manier kan zijn door al volwassen planten te kopen / planten.       Volwassen planten met hout.

Planten met afgeoogste takken.
Bij deze methode bespaar je tijd maar de aanschaf ervan is ook heel anders dan bij plantgoed.
In feite koop je gewoon tijd. Hierbij moet wel worden aangemerkt dat indien je planten met ‘hout’
koop er wel meteen het 1ste jaar na het planten van kunt oogsten. Plant je afgeknipte planten
dan krijg je hetzelfde als wanneer je het 2e jaars plantgoed hebt. Dus 1ste jaar groei en 2e jaar
oogst. Deze cycli kunnen mekaar jarenlang opvolgen.

Voor goede takken te kunnen snijden dient de teelt van begin tot eind goed te verlopen.

Dit begint al in het 1ste jaar. Hierin moeten de planten nieuwe takken maken.
Bij de soort “Oosterwijk” gaan we bij een lengte van ongeveer 30cm een chrysantengaas van
plastic over de planten trekken. Dit doen we omdat het soort de neiging heeft om wat krommer
takken te geven. Door ze in het gaas te zetten hopen we dat ze wat rechter blijven.
Een sterke groei en bij ongunstige weersomstandigheden is dit toch nog een probleem geven ondanks het gaas.

Bij de Magical Berry is dat niet nodig. Dit soort heeft veelal kaarsrechte takken en hoeft daarom
ook niet in het gaas geplant te worden.

Nu is het ook zaak om bepaalde elementen mee te geven (let op: de plant moet ze ook op kunnen nemen)
voor het oogstjaar. Diverse factoren zorgen er mede door dat het oogstjaar succesvoller kan verlopen als er
al in het groei-jaar op ingespeeld wordt. Het is dus een delicate balans voor enerzijds genoeg lengte
(maar niet te veel) en de andere kant voldoende juiste elementen in de plant te krijgen.
Aangezien wij op zandgrond telen is dit toch weer heel anders dan waar de ilex hoofdzakelijk eerst werd
geteeld namelijk het westland (omgeving Boskoop en Aalsmeer).

In de winter na het groei-jaar wordt het gaas er af gehaald. Dit is ook de tijd dat een ander zeer belangrijk
effect van de teelt wordt gedaan. Dit is namelijk het rondsteken van de planten.

Het rondsteken geeft het effect van dat de plant een beetje geplaagd wordt. Ze worden een op armoede gezet.
De uitlopende sporen worden dan ook niet zo lang en de bloemen zitten dichter op elkaar op de sporen wat een
mooier beeld geeft bij de presentatie van de takken.
Maar dit is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Waar van oudsher de ilex werd gekweekt is de grondwater
stand aanmerkelijk hoger dus als zij de planten rondsteken staan de plant zo goed als los. Bij ons echter op de
zandgrond hebben de planten onder de ‘rondsteekdiepte’ nog altijd voldoende (of zelfs teveel) wortels om water en
voeding op te nemen. Er zijn dan ook andere maatregelen nodig om hetzelfde effect te krijgen.
Dit kan men doen door ook de planten onderdoor los te steken of door te remmen.

   Machinaal rondsteken van de ilex.

Rondsteken met de schop.
Plant is al uitgedund.
Na het rondsteken gaan we de planten allemaal nalopen en dunne we ze uit. Bij het uitdunnen kijken we
naar hoeveel takken en welke takken er op staan die goed genoeg zijn om te leveren.
Hierbij letten we op dat de plant onderin ook genoeg licht krijgt.
Kromme en dunne takken verwijderen we zo wie zo.

Welke je ook kiest in alle gevallen blijft de watergift in het oogstjaar superbelangrijk.
Voor en tijdens de bloei is het zaak dat de kluit voldoende vocht heeft. Dit is nodig om het stuifmeel
vochtig genoeg te krijgen/houden om aan de bestuivers (bijen, hommels en meer) hun lijfjes en pootjes
te laten plakken en zodoende een ander bloemetje te bestuiven. Deze bestuivers zijn ontzetten
belangrijk want als de bloemen niet goed bestoven worden krijg je ook geen bessen.
We zien dan ook de laaste jaren dat de zetting er behoorlijk op vooruit gegaan is sinds we dit doen.
Sinds 2022 beschikken we deels over druppelbevloeiing in de ilex. We hebben hier voor gekozen om zo efficiënt
mogelijk water te geven. Dit gaat dan in combinatie met het weerstation. Hier zit een bodemvochtigheidsmeter
aan verbonden zodat we altijd up to date zijn met de vochtigheid van de bodem en kunnen we hier gericht
op water geven. Andere mogelijkheid is ook om met de druppelleiding meststoffen mee te geven

In het 2e groeijaar gaan de ilex sporen vormen. Wanneer dit gebeurt zijn ze extra gevoelig voor nachtvorst.
Om te voorkomen dat de net uitgelopen scheuten bevriezen zetten we bij nachtvorst beregening in.

De bijen worden gehuurd van een imker die ze erbij zet.

Ten tijde van het kleuren van de bessen moeten de takken beschermd worden voor vogels.
Deze vinden de bessen maar al te lekker als ze rood zijn. Ook hier zijn diverse manieren voor.
Een van onze oplossingen is het zetten van een ‘raamwerk’ met daar overheen een net.
Dit voorkomt dat de vogels vrije toegang hebben tot de planten.
Slim als deze dieren zijn gaan ze toch proberen om op een of andere manier er bij te komen.
Al huppend en vliegend zoeken ze zolang totdat een opening gevonden is. We moeten dan
ook regelmatig een rondje maken en kijken of er vogels inzitten.

Ilex met net ter bescherming tegen vogels.
Om het ‘gedoe’ met de netten niet te hebben is er ook de mogelijkheid tot broeien.
Hierbij worden de takken geoogst en in een hoop gelegd waarna er een laag plastic overheen komt.
Doordat bij het wegleggen de hoop vochtig gemaakt is ontstaat er broei in de hoop en laten de
bladeren (al naar gelang de rijpheid van de bladeren) los van de takken zodat deze gesorteerd kunnen worden.

Daarnaast is er ook een mogelijkheid om de takken te broeien in de cel. Door de afgesloten
ruimte blijft de warmte binnen en krijg je broei.

Nadat het blad eraf is kunnen ze verder gesorteerd worden

In de herfst van 2020 gaan we het areaal ilex verticillata fors uitbreiden. We hebben gekozen voor het ras
Magical Crimson van Kolster bv.
We gaan ze het eerste jaar op wachtbedden planten. Dit wil zeggen dat ze dicht bij elkaar komen te staan
waar ze nog een jaar kunnen groeien. Voordelen hiervan zijn dat we het overige land goed kunnen
voorbereiden op de teelt, minder middelen en voeding nodig is. In het najaar van 2021 kunnen we ze dan rondsteken
en op de juiste afstand gezet worden. We zijn er nog niet helemaal uit welke dit zal zijn.
Een en ander zal afhangen wat we bijvoorbeeld kunnen uitrichten met de onkruidbeheersing.
Er zijn ideeën hoe we dit nog verder willen aanpakken.

Op hetzelfde stuk dat we in 2020 plantgoed zetten doen we dat ook weer in 2021.
Dit omdat we het perceel in 2 jaar vol willen planten.
Ook hier zijn we nog niet over uit hoe we dat gaan doen. Meteen op afstand of toch op wachtbed.